خورشیدخانم

موزه ملک. نقاشی اصلی از خورشید خانم در این موزه نگه داری می شود. 

بهانه ای شد سراغ این نام ماندگار رویم.

.
خورشید خانم در باور عامیانه مردم تهران تاریخی و دارای شأنی ادبی و فرهنگی است. 
خورشید خانم هم در ادبیات ما جای دارد و هم در ترانه ها و هم داستان ها. 
تصویر سازی از چهره های زنانه شرقی، همراه با زیبایی و لطافت و در عین حال معصومیت و حجب و حیای ایرانی، معمولا چیزی است شبیه خورشید خانم. به همین جهت چشم مشکی و ابروهای خورشید خانمی معروف است. 


اما خورشید خانم کیست؟ 
سبک نقاشی در فرهنگ سنتی ما فاصله عمیقی با مدل های اروپایی و غربی داشته و دارد. هیچگاه بزرگان هنرمند ما برهنگی زن و تصاویر هوس آلود را تصویر نکردند؛ حتا در تصاویر عاشقانه. این در حالی است که داستان های عاشقانه ایرانی سابقه ای کم نظیر نسبت به دیگر تمدن ها دارد. .
خورشید خانم از خاندان غفاری ها در دوران قاجار است که به جهت زیبایی مدل نقاشی صنیع الملک قرار می گیرد. خورشید خانم که به حاجی عمه نیز شهرت داشته است دارای نسبت فامیلی و از نزدیکان صنیع الملک است و به همین جهت توانست مدتها سوژه نقاشی وی باشد. .
درباره خورشید خانم البته یک نقل تاریخی نیز وجود دارد. وی اولین کارآفرین زن ایرانی است که مقابل کالای خارجی ایستاد و به شدت مورد توجه امیرکبیر قرار گرفت.
.
متن این خبر در روزنامه وقایع الاتفاقیه آن زمان بدین قرار است:
«ضعیفه تهرانی زردوزی دوره ملبوس صاحب منصب نظامی را به قاعده روم دوخته و درکمال خوبی به عمل آورد که در این هفته به نظر اولیای دولت علیه رساند. به طوریست که مطلقا با کار اسلامبولی امتیاز داده نمیشود. اولیای دولت علیه حکومت فرمودند که شاگرد بسیار نگاه دارد و تا پنج سال احدی در عمل او شراکت ننماید». .
البته یک خورشید خانم هم در عهدناصری داریم که کاتب قرآن بوده است. اما در اینکه این سه خورشید خانم هرسه یکی باشند، ابهام وجود دارد. 
بااین حال، هرچه هست در فرهنگ ما تنها نام نیک است که باقی می ماند.

پهلوان حاج حسن رزاز

پهلوان مشهوری بود به نام حاج حسن رزاز؛ پهلوان دوران قاجار و پهلوی.
جالب ترین نکته پهلوان رزاز اینست که مجتهد بود تا آنجا که نقل است وقتی جمعی از تهران خدمت ایت الله بروجردی می رسند و از او سوال شرعی می پرسند، ایشان می پرسند "مگر سید حسن تهران نیست که اینجا آمدید".
رزاز یک فعال سیاسی هم محسوب میشد تا انجا که وقتی مرحوم مدرس به ترور تهدید شد برای مراقبت از وی هیچگاه او را ترک نکرد. 
مشهورست هیچگاه پشت سیدحسن به خاک نرسید و هیچ حریفی نتوانست او را شکست دهد. نقل شیرینی از سبک مبارزه و قدرت نمائی او وجود دارد که گفته می شود کشتی هایش را با فنونی که از قبل اعلام می کرد پیروز می شد. 
از او اندرزی نقل شده است که جالب است: «هر وقت حریف خود را از خود ناتوان تر دیدید، او را خفیف نکنید، راه و پهلو به او بدهید.»

یکی از اقدامات مردمی و میهنی پهلوان رزاز که در زمان خودش سر و صدای زیادی راه انداخت ماجرای درگیری‌اش با کالسکه‌چی سفارت روسیه بود. وقتی که اتباع دولت روسیه از هر مجازاتی در امان بودند. «تقی اف» کالسکه‌چی سفارت روس، که بسیار تنومند و گردن کلفت بود هنگام حرکت با کالسکه، عابران را زیر ضربات تازیانه می‌گرفت .
چند روز بعد مردم پهلوان رزاز را می‌بینند که جلوی در سفارتخانه کشیک می‌دهد تا اینکه بالأخره سر و کله کالسکه‌چی پیدا می‌شود به محض خروج از سفارت، پهلوان رزاز دستان پرقدرتش را‌ بند می‌کند به پشت کالسکه و آن را از حرکت نگه می‌دارد. 
پهلوان رزاز تقی اف را بلند می کند و به زمین می زند و می‌گوید: به مولایم علی(ع) قسم اگر یکبار دیگر به ناموس مردم نگاه چپ کنی اگر مرغ هوا شده‌ باشی یا ماهی دریا گیرت می‌آورم و زنده زنده کبابت می‌کنم.
در قدیم ورزش پهلوانی همواره با سه اصل اعتقادی و فرهنگی همراه بوده است. "معنویت" و "مبارزه با ظلم" و "دستگیری از ضعفا" و به حق ، مرحوم سید حسن رزاز نمونه واقعی و مصداق حقیقی این سه شاخص بوده است.

موضع مقتدرانه

گاهی یک موضع مقتدرانه میتواند از مشکلات زیادی در آینده جلوگیری کند. ضعیف همیشه محکوم به فناست. اگر قوی نباشی یا لااقل از موضع قدرت عمل و رفتار نکنی قطعا باید تاوان سختی بدهی. نمونه های تاریخی زیادی وجود دارد که خواندن شان حتی پس از صدها سال هم می تواند درس آموز باشد. از بیرون راندن پرتغالیها توسط شاه عباس صفوی و ندادن باج به آنها بگیر تا صدها مثال دیگر.از آن طرف هروقت مانند قاجار وا دادیم به هزاران فلاکت گرفتار شدیم. فلاکتی که تا نسلهای بعد هم ادامه پیدا میکند. نمونه های معاصر هم همین جنگ 8 ساله است که اگر کوتاه می آمدی باید همه چیز را می دادی! همه چیز!!